Monday, January 21, 2013

A lilac lovely in the sky

MARIANNE DE NAZARETH
A brush with history: With a butterfly Photo: Nitin R.
A brush with history: With a butterfly Photo: Nitin R.


Nitin couldn’t believe his luck when he spotted the Lilac Silverline at Hesaraghatta Lake; especially since the last sighting of this butterfly was in 1903

Most undergraduate’s only concern is whether they have the required percentage of attendance and giving in their assignments in the nick of time. And then, you have Nitin R. who is doing his second year BSc at St. Joseph's College, whose entire life revolves around his course. “I am interested in butterflies, dragonflies and wildlife photography,” says Nitin.

With great excitement, Nitin reveals the story of a sighting of a rare butterfly and the subsequent photograph. “I had been to Hesaraghatta Lake on the December 23 as a part of the team which was doing a rapid impact assessment study on the Hesarghatta Habitat. When I initially saw Silverlines there, I thought they were the Common Shot Silverlines (Spindasis ictis). But later I observed that these Silverlines had a different flight pattern and perching preference. So I photographed one male and sent it to Krushnamegh Kunte of GKVK, Bangalore. He identified it as the Lilac Silverline (Apharitis lilacinus) and told me that the last known sighting was in 1903.”

According to Nitin, this butterfly is known to frequent open grasslands and fields and there is no particular habit preference that has been established by now. So the chances of spotting this butterfly, is more on open grasslands, in the morning.

Nitin goes on to explain that this butterfly was first described by Moore in 1884, based on a single male specimen from the collection of the Indian Museum, Calcutta whose origin was unknown.

The description according to Marshall and De Niceville (1890) is that the upperside of the male butterfly is marked with pale iridescent blue. And, the colour off the ground on the underside varies a good deal, with some a primrose-yellow and others inclined to ochre, blending into brick red.

Seshadri K. S., an ecologist based at ATREE, Bangalore, says, “Even as there is dearth of knowledge on this rare find, the Hesaraghatta Tank bed, where it was observed is already at risk. Every weekend, one can see up to 15 photographers driving on the tank bed in cars. This invariably leads to crushing of the host plants for butterflies.”

Kunte, PhD Ramanujan Fellow and Reader at National Centre for Biological Sciences (NCBS) Tata Institute of Fundamental Research (TIFR), says, “There are many butterfly species that had historically been reported as rare in places such as Bangalore, the Nilgiris, Sikkim and the Khasi Hills. Many of these species have not been recorded in a long time and few people know what they look like. One such species was the Lilac Silverline, which was reported from Bangalore in several old books. So Nitin’s records are a pleasant surprise and I am very glad that this tiny and beautiful butterfly has persisted.

Kunte says that these sightings prove that there still is a breeding population of this rare species, which is important because this species is legally protected in India under Schedule II of the Wildlife (Protection) Act.

He hopes that local NGOs, nature enthusiasts and the Karnataka Forest Department will come together to protect this habitat for the rare birds and butterflies that are found there.

Origonal Post

Friday, January 4, 2013

KV students set up butterfly park

Inspired by photographs shot by a teacher, they planted several host plants to draw the beautiful insects to their school sprawled on 500-acre campus at Jalahalli

Unlike most children who are inclined towards games and gizmos, a bunch of students of Kendriya Vidyalaya at Jalahalli have set up a park to conserve butterflies. They took their cue from some beautiful photographs shot by their teacher Ashok Sengupta. 


They have planted several plants that attract butterflies on a five-acre portion of the school premises, leaving even the forest department impressed.
The school had set up a butterfly club in 2009, but it was meant only for the documentation of butterflies, rather than conservation. Principal G P Selvam told Bangalore Mirror, “The club was started owing to Ashok Sengupta’s interest in the field.
“But 2012 was different. Many students evinced interest and began exploring scientific aspects of the butterfly and its conservation. This prompted us to take up butterfly conservation in a big way.”
The school is located on a 500-acre campus of the Indian Air Force (IAF). “Over the years, there has been a steady increase in the butterfly population on the campus. We decided to provide them with suitable conditions to reproduce in a scientific way,” explained Sengupta who is also a member of the Travancore Natural History Society (TNHS).
Butterflies’ reproduction is plant specific. Each species lays eggs on certain plants, called host plants. The students and faculty realised that the campus lacks sufficient number of host plant species.&nbsp
“We sourced host plants from the forest department, which functions next to our campus. We planted more than 25 species of host plants. As rains and climatic changes could damage the eggs, we collect them and keep it in boxes till they all hatch and develop into larva. Once the butterflies come out, we release them into the garden,” Sengupta told   Bangalore Mirror.



These efforts have resulted in the campus having more than 80 species of butterflies.
“Students have been divided into various teams. As and when they get time in the middle of their school time-table, they rush to the garden and help maintain the plants. This apart, they also get an opportunity to understand the life cycle of butterflies.
“Enriched with this knowledge, our students have taken part in several workshops and conferences with entomologists of the University of Agriculture Sciences (UAS). They have even made presentations at workshop conducted by the forest department,” Selvam told Bangalore Mirror.

Original story









Thursday, January 3, 2013

"ज्युरासिक पार्क'सारख्या प्रयोगशाळेत जनुकांद्वारे जन्माला येणार दुर्मिळ साप


औरंगाबाद - ज्युरासिक पार्कमध्ये ज्याप्रमाणे एका डासातील रक्ताच्या थेंबातून "डायनासोर'ची निर्मिती "हॉलिवूड'ने केलेली चित्रकृती आपण पाहिली आहे, त्याच धर्तीवर आता सापाच्या कातीपासून दुर्मिळ साप जन्माला घालण्याचे तंत्र डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठातील प्राणीशास्त्र विभागाने विकसित केले आहे.

दुर्मिळ सापांना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठाच्या प्राणिशास्त्र विभागाच्या प्रयोगशाळेत जन्माला घालणे शक्‍य होणार आहे, मात्र यासाठी हवी सापांच्या काती.

राज्यातली पहिली जनुकं बॅंक 

विद्यापीठाच्या प्राणिशास्त्र विभागातील पॉल हॉर्बर्ट सेंटर फॉर डीएनए बारकोडिंग ऍण्ड बायोडाव्हर्सिटी स्टडीज येथे यासाठी महाराष्ट्रातील सापांची पहिलीच जीन (जनुकं) बॅंक तयार करण्यात येत असून यासाठी 130 सापांच्या कातींचे संकलन करून डीएनए काढून डाटा कलेक्‍ट केला आहे.
"ज्युरासिक पार्क'सारखाच प्रयोग आता सापांच्या बाबतीत शक्‍य होणार असल्याचा दावा विद्यापीठातील संशोधकांनी केला आहे.

साप हा मित्रच 

सापांच्या जेवढ्या जाती आता आहेत, त्यापैकी काहीच विषारी आहेत. शेतीत पिकणाऱ्या धान्यापैकी 90 टक्के धान्याची नासाडी उंदीर, कीटक, बेडूक करतात. या नासाडी करणाऱ्या प्राण्यांची संख्या नियंत्रित करण्याचे काम साप करतात. त्यामुळे साप हा शेतकऱ्यांचा आणि पर्यायाने माणसाचा मित्र आहे.



सापांच्या जाती नष्ट होऊ नये म्हणून 

दिसला साप की मार अशा मानवी प्रवृत्तीमुळे सापांच्या काही जाती दुर्मिळ होत आहेत. तसेच सापांच्या विषाचा विशेषत: कोब्रा जातीच्या सापाच्या विषाचा औषधीमध्ये वापर केला जातो. अशा माणसांचा मित्र असणाऱ्या सापांच्या जातींचे संरक्षण व संवर्धन करण्यासाठी सापांची जीन बॅंक तयार करण्यात येत आहे.

फक्त 33 सापांच्या जाती 

देशामध्ये सुमारे 270 सापांच्या जाती आढळतात, त्यापैकी महाराष्ट्रात 33 जाती आहेत. देशभरात विशेषत: महाराष्ट्रात आढळणाऱ्या सर्वच प्रकारच्या सापांची माहिती या सेंटरच्या संकेतस्थळावरून जगभरातील सर्पतज्ज्ञ व सापांविषयी अभ्यास करणाऱ्या अभ्यासकांना उपलब्ध होणार आहे.

एका क्‍लिकवर सापांची माहिती - डॉ. जी. डी. खेडकर 

"" सापाची कात "पॉल हॉबर्ट सेंटर'कडे प्राप्त झाल्यानंतर त्या कातीविषयीची सर्व माहिती त्या नमुन्याला कोड देऊन संकलित केली जाणार आहे. या नमुन्यातील थोडी कात घेऊन डीएनए घेण्यात येतो. डीएनए जनुकं साठा करण्याच्या गुणवत्तेचा तयार झाला आहे? का नाही? याची चाचणी घेण्यात येईल. जर ती जनुके नवीन क्‍लोन तयार करण्यास योग्य झाली असली, तर त्याचा संग्रह केला जाणार आहे. तो तर काही जणुके कातीच्या आधारे त्या सापाची जात ओळखण्यासाठी तयार झाले आहेत किंवा नाही, हे उपकरणाद्वारे "ऍम्पलीफाय' करतो. या प्रक्रियेनंतर जनुक साखळीचे डीएनए सिक्‍वेन्सर उपकरणाने उकलन करण्यात येते. त्यानंतर जैवविश्‍लेषण म्हणजे त्याचा अभ्यास केला जातो. कातीपासून प्राप्त झालेल्या माहितीचे व लायब्ररीतील सापांच्या संग्रहित व प्रमाणित माहितीशी तुलनात्मक अभ्यास करून त्या सापाच्या जातीची ओळख करण्यात येते व तो कोणत्या भागात अधिक प्रमाणात आढळतो, त्याच्या सवयी, त्याचा आहार , वंशावळ, विविध भागात आढळत असल्यास त्याची जनुकीय भिन्नता, अशी माहिती तयार करून सेंटरमधील देशाच्या नकाशामधील भागांमध्ये नोंदी करून या सेंटरच्या संकेतस्थळावर उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. सापाच्या कातीपासून सापांचा डीएनए काढण्याचे स्वस्तातील व सोपे तंत्र पॉल हॉर्बर्ट सेंटरने विकसित केले असून या तंत्राच्या आधारे हे शक्‍य होणार आहे.''

कात सापडली तर जग घेईल तुमची दखल ! 

साप कधी वृद्ध होत नसतो. सापाने कात टाकली की तो पुन्हा तरुण होत असतो असे मानले जाते. शेतामध्ये, जंगलात, नदी-ओढ्याच्या काठाने असलेल्या जाळीत, कपारीत साप कात सोडत असतो. अशी कात सापडली तर पूर्णपणे वाळल्यानंतर नागरिकांनी साध्या पाकिटामध्ये टाकावी आणि ते पाकीट दुसऱ्या पाकिटात टाकावे. कातीसोबत स्वत:चे नाव, पूर्ण पत्ता, सापाची कात नेमकी कोणत्या भागात, कोणत्या ठिकाणी सापडली याची माहिती या माहितीसह पॉल हॉर्बर्ट सेंटर फॉर डीएनए बारकोडिंग ऍण्ड बायोडाव्हर्सिटी स्टडीज, प्राणिशास्त्र विभाग डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ, पोस्ट बॅग क्रमांक 2 औरंगाबाद या पत्त्यावर पाठवावे. पाकिटाला कोणतेही तिकीट न लावता पाठवावे, हा पाठवण्याचा तिकिटाचा खर्च हे केंद्र करणार आहे. कातीच्या पूर्ण अभ्यासानंतर संकेतस्थळावर टाकण्यात येणाऱ्या माहितीमध्ये कात पाठवणाऱ्याचे नाव व पाकिटासोबत दिलेली सर्व माहिती टाकण्यात येणार असल्याचे डॉ. खेडकर यांनी सांगितले.

Original post